Είναι η ρινική αναπνοή η πρώτη γραμμή άμυνας κατά του κορονοϊού;

  • Ο μηχανισμός του Covid-19 παραμένει άγνωστος και δεν είναι γνωστό αν η αναπνοή μέσω της μύτης μπορεί να αναστείλει αυτόν τον ιό.
  • Ωστόσο, είναι λογικό να αναπνέουμε μόνο μέσω της μύτης, δεδομένου ότι η πρωταρχική άμυνα ενάντια των αερομεταφερόμενων ιών είναι στη μύτη και όχι στο στόμα, η αναπνοή μέσω της μύτης μπορεί να στηρίξει τη φυσική αντίσταση του σώματος σε μόλυνση.
  • Αναπνεύστε από τη μύτη σας, ειδικά σε δημόσιους χώρους – στις δημόσιες συγκοινωνίες, ενώ ασκείστε στο γυμναστήριο κ.λπ.
  • Ενώ βρίσκεστε σε δημόσιους χώρους, επιβραδύνετε την αναπνοή σας και μειώνετε εσκεμμένα τον όγκο του αέρα που λαμβάνετε στους πνεύμονές σας.
  • Να γνωρίζετε για πόσο διάστημα κρατάτε την αναπνοή σας σε φάση ηρεμίας. Κατά τη διάρκεια κρυολογήματος, λοίμωξης του κατώτερου αναπνευστικού συστήματος ή αναπνευστικών συμπτωμάτων, ο χρόνος που μπορείτε να κρατήσετε την αναπνοή σας σε ηρεμία μειώνεται Για να τεστάρετε, εκπνεύστε μέσω της μύτης, κρατήστε την αναπνοή και μετρήστε πόση ώρα χρειάζεται μέχρι την πρώτη σαφή επιθυμία να αναπνεύσετε. Αν είναι λιγότερο από 10 δευτερόλεπτα, η αναπνοή δεν είναι η βέλτιστη.

 

 

Καθώς ο Βοηθός Γενικός Διευθυντής του ΠΟΥ παροτρύνει τους ανθρώπους να «ενημερωθούν»[1], για να σταματήσει η εξάπλωση της νέας γρίπης Wuhan, ο ειδικός αναπνοής Patrick McKeown διερευνά την έρευνα πίσω από τις ισχυρές αντιιικές ιδιότητες του ρινικού νιτρικού οξειδίου (NO – μονοξείδιο του αζώτου) .

Παρότι η εξάπλωση ενός νέου ιού δολοφόνου φαίνεται τελικά τρομακτική, αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που μια νέα αναπνευστική ασθένεια έχει χτυπήσει τα πρωτοσέλιδα. Ένα θετικό αποτέλεσμα αυτού είναι ότι ήδη υπάρχει σχετική έρευνα. Οι επιστήμονες έχουν επισημάνει προηγουμένως τη σημασία της ρινικής αναπνοής στην πρόληψη της εξάπλωσης λοιμώξεων, υποδεικνύοντας ότι όταν οι μάσκες του προσώπου αποτυγχάνουν, η μύτη μπορεί να παρέχει φυσικό φίλτρο για επικίνδυνα παθογόνα. Είναι σχετικά προφανές ότι τα φίλτρα της μύτης θερμαίνουν και υγραίνουν τον αέρα κατά τον δρόμο του προς το σώμα, ενώ η αναπνοή στο στόμα δεν το κάνει, αλλά υπάρχουν κι άλλα για τη μύτη από όσα μπορεί να συνειδητοποιήσετε.

Το Covid-19 είναι μια νέα ασθένεια και πολύ λίγες άμεσες έρευνες είναι διαθέσιμες για την ανάπτυξή της. Ωστόσο, δημοσιεύθηκαν μελέτες για παρόμοιες ασθένειες, οι οποίες μπορεί να είναι σημαντικές. Μια σοβαρή μελέτη από το 2005, που δημοσιεύθηκε λίγο μετά την εμφάνιση του SARS (Σοβαρή Οξύ Αναπνευστικό Συνδρόμο Κορονοϊού) ανέφερε ότι το νιτρικό οξείδιο αναστέλλει τον κύκλο αντιγραφής του ιού[7]. Παρόλο που ο συνολικός αριθμός των θανάτων που σχετίζονται με το Covid-19 έχει ξεπεράσει πλέον εκείνους που καταγράφηκαν κατά την επιδημία SARS 2002-2003, το σημερινό ποσοστό θνησιμότητας εξακολουθεί να είναι πολύ χαμηλότερο από αυτό του SARS, που σκότωσε το 9,6% όσων μολύνθηκαν[6].

Πολλοί άνθρωποι ρωτούν γιατί ο κοροναϊός θεωρείται πολύ πιο σοβαρός από την ετήσια εκδήλωση γρίπης. Με απλά λόγια, το Covid-19 συμπεριφέρεται πολύ διαφορετικά από τη γρίπη και είναι πολύ λιγότερο κατανοητό. Έχει ένα πολύ υψηλό ιογενές φορτίο και όπου η γρίπη έχει ως αποτέλεσμα ένα αναστατωμένο ανοσοποιητικό σύστημα, αυτός ο νέος ιός επιτίθεται σε ένα πολύ συγκεκριμένο τύπο κυττάρου που ονομάζεται πνευμονοκύτταρο τύπου 2[19][20].

Τα πνευμονοκύτταρα τύπου 2 είναι υπεύθυνα για την παραγωγή και την έκκριση ενός μορίου που ονομάζεται επιφανειοδραστική ουσία, η οποία μειώνει την επιφανειακή τάση του υγρού στους πνεύμονες και συμβάλλει στις ελαστικές ιδιότητες των κυψελίδων. Διευκολύνει τη μεταφορά οξυγόνου στο αίμα και αποτρέπει την κατάρρευση των πνευμόνων και το οίδημα. Τώρα φανταστείτε ότι αυτή η λειτουργία είναι προσβεβλημένη και αρχίζει να έχει νόημα γιατί ο κορονοϊός μπορεί να είναι θανατηφόρος ακόμα και για έναν νέο, υγιή άνθρωπο και γιατί μπορεί να προκαλέσει βλάβη στα όργανα συμπεριλαμβανομένης και της καρδιάς.

Σε εργαστηριακά τεστ που χρησιμοποιούν κύτταρα Vero E6, οι συντάκτες της μελέτης του 2005 διαπίστωσαν ότι το νιτρικό οξείδιο έχει αντιιικό αποτέλεσμα, συγκεκριμένα αναστέλλοντας την αναπαραγωγή του ιού κατά τα πρώτα στάδια της μόλυνσης. Η έρευνά τους έδειξε ότι το ΝΟ αναστέλλει τη σύνθεση της ιογενούς πρωτεΐνης και του RNA – βασικά στάδια της αναπαραγωγής του ιού στο SARS.

Το νιτρικό οξείδιο (ΝΟ) παράγεται στους παραρινικούς κόλπους – μια ομάδα τεσσάρων χώρων γεμάτων με αέρα που περιβάλλουν τη ρινική κοιλότητα. Αυτό σημαίνει ότι με την αναπνοή μέσω της μύτης, αξιοποιούμε διάφορες ιδιότητες του ΝΟ συμπεριλαμβανομένων των αντιπαθογονικών του δυνάμεων[8]. Το ΝΟ θεωρείται αγγειοδιασταλτικό – παίζει ρόλο στη διαστολή των αιμοφόρων αγγείων στους πνεύμονες, έτσι ώστε το οξυγόνο να απορροφάται σωστά από τον αέρα. Αλλά σύμφωνα με μια μελέτη του 1999 από τους επιστήμονες Lundberg και Weitzberg, μια άλλη βιολογική λειτουργία του νιτρικού οξειδίου είναι το αποτέλεσμα που έχει στην ανάπτυξη διαφόρων παθογόνων, συμπεριλαμβανομένων των ιών. Αυτό που μας λέει είναι ότι το νιτρικό οξείδιο στις ρινικούς αεραγωγούς θα μπορούσε να αποτελέσει μια σημαντική πρώτη γραμμή άμυνας έναντι λοίμωξης. Η ύπαρξη του νιτρικού οξειδίου στον εκπνεόμενο αέρα ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά το 1991[8]. Οι μεταγενέστερες μελέτες κατέδειξαν σαφώς ότι σχεδόν όλο αυτό το ΝΟ προέρχεται από τους ανώτερους αεραγωγούς, με μικρή μόνο συνεισφορά της κατώτερης αναπνευστικής οδού και των πνευμόνων.

Το νιτρικό οξείδιο (ΝΟ), το οποίο εισπνέεται σε μεγάλες ποσότητες κατά την αναπνοή από τα ρουθούνια, αποδείχθηκε επίσης σημαντικό για το ρόλο του στην παραγωγή επιφανειοδραστικών ουσιών[21][22]. Ελέγχει την παραγωγή επιφανειοδραστικών ουσιών από τα κυψελιδικά κύτταρα και διατηρεί την επιφανειοδραστική λειτουργία – μια ικανότητα που χρησιμοποιείται σε κλινικά περιβάλλοντα για τη θεραπεία πρόωρων νεογνών[23].

Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2009 από τους επιστήμονες που είναι υπεύθυνοι για την έρευνα του SARS, δηλώνει ότι: “Το NO εμπλέκεται στην τοπική άμυνα του οργανισμού στους ανώτερους αεραγωγούς”. Η έρευνα, η οποία χρησιμοποίησε και μεμονωμένα εργαστηριακά κύτταρα, σημειώνει ότι ενώ δεν είναι σαφές εάν το ΝΟ δρα άμεσα σε μικροοργανισμούς ή εάν λειτουργεί σε συνδυασμό με άλλα συστατικά για να παράγει την τοξική του δράση, μπορεί να βοηθήσει στην αποστείρωση των ιγμόρειων. Πράγματι, είναι πιθανό ότι πολύ χαμηλά επίπεδα ρινικού NO σε ασθενείς με κυστική ίνωση ή σύνδρομο Karagener μπορούν να συμβάλλουν στην αυξημένη ευαισθησία τους σε αναπνευστικές λοιμώξεις. Είναι ενδιαφέρον ότι η μελέτη διαπίστωσε ότι το NO αναστέλλει την αναπαραγωγή του SARS με δύο διακριτούς τρόπους[9].

Μια μελέτη του 2013 (“Απόδειξη για τη θεραπεία της γρίπης μέσω της ρινικής αναπνοής”) είναι εξίσου θετική, σημειώνοντας ότι η ρινική αναπνοή είναι χρήσιμη για τους ασθενείς με γρίπη[10]. Εξηγεί ότι το ρινικό νιτρικό οξείδιο αξιοποιείται κατά τη διάρκεια της ρινικής αναπνοής και ότι δεδομένου ότι έχει αποδειχθεί ότι το NO καταστρέφει τους ιούς της γρίπης, αναστέλλοντας τα αρχικά στάδια του κύκλου αντιγραφής τους, το ΝΟ μπορεί να σκοτώσει τον ιό της γρίπης και συνεπώς να προσφέρει μια «θεραπεία». Αυτό συμφωνεί και με την έρευνα από το 1999 και το 2000 που διαπίστωσε ότι το NO έχει «αντιτιθέμενες επιδράσεις»[11] σε ιογενείς λοιμώξεις συμπεριλαμβανομένης της γρίπης και της πνευμονίας και ότι εμποδίζει την αντιγραφή μιας ποικιλίας ιών[12]. Και η έρευνα στον ανθρώπινο ρινοϊό (HRV), κύρια αιτία του κοινού κρυολογήματος, κατέληξε στο ότι οι άνθρωποι παράγουν στην πραγματικότητα περισσότερο νιτρικό οξείδιο σε απόκριση της λοίμωξης HRV, θεωρώντας ότι το αέριο παίζει βασικό ρόλο στην εξάλειψη του ιού[13].

Χωρίς την κανονική εισπνοή και την εκπνοή μέσω των ρουθουνιών, το νιτρικό οξείδιο στους ρινικούς αεραγωγούς μένει αχρησιμοποίητο. Ως εκ τούτου ο απλούστερος τρόπος για φυσική αύξηση του ΝΟ είναι η αναπνοή από τα ρουθούνια. Εντούτοις, τα στοιχεία δείχνουν ότι το μουγκρητό είναι αποτελεσματικό στην εκκένωση των παραρινικών ιγμόρειων του συσσωρευμένου ΝΟ, οδηγώντας σε πολύ μεγαλύτερη παραγωγή του αερίου[14].

Μια ανασκόπηση του ρινικού NO, της υγείας και των ασθενειών του 2005, διαπίστωσε ότι το μουγκρητό δημιουργεί επτά φορές περισσότερο νιτρικό οξείδιο από την κανονική εκπνοή. Αυτό ανακαλύφθηκε από τους ερευνητές Weitzberg και Lundberg το 2002[15] και θεωρείται ότι οφείλεται σε ταλαντώσεις στον αέρα, οι οποίες επιταχύνουν την ανταλλαγή αέρα μεταξύ των ιγμόρειων και της ρινικής κοιλότητας[16]. Το γεγονός αυτό επαναλήφθηκε σε μία μελέτη του 2003 από τους ίδιους συγγραφείς, οι οποίες κατέληξαν στο συμπέρασμα: «Το μουγκρητό μονής εκπνοής προκαλεί μια μεγάλη και αναπαραγώγιμη αύξηση παραγωγής νιτρικού οξειδίου σε υγιή άτομα»[14].

Η μελέτη ανέφερε επίσης ότι κατά τη διάρκεια της κράτησης της αναπνοής, η συγκέντρωση του ΝΟ αυξάνεται περισσότερο στη μύτη από ότι στον λαιμό, υποδεικνύοντας ότι η πλειοψηφία του νιτρικού οξειδίου παράγεται στη μύτη. Ερευνητές σε μια μελέτη του 2013 που περιελάμβανε εννέα δύτες αυτόνομης κατάδυσης και πέντε δύτες άπνοιας επίσης παρατήρησαν αύξηση του κυκλοφορούντος ΝΟ για την ομάδα που συγκρατεί την αναπνοή[17].

Μια μελέτη από το 2006 διαπίστωσε ότι το μουγκρητό ήταν μια αποτελεσματική θεραπεία στη χρόνια ρινοκολπίτιδα, μια μυκητιακή κατάσταση που δημιουργεί φλεγμονή και λοίμωξη στη μύτη και τα ιγμόρεια. Οι επιστήμονες υποθέτουν ότι το δυνατό παρατεταμένο βουητό αύξησε την παραγωγή ΝΟ στη μύτη και ότι αυτό εξάλειψε τη ρινοκολπίτιδα λόγω αντιμυκητιακής δράσης[18]. Παρόλο που δεν υπάρχει έρευνα για να υποστηριχθεί αυτή η ιδέα, μπορεί να είναι πιθανό ότι από τη στιγμή που το NO έχει αποδεδειγμένες αντιιικές ιδιότητες, το μουγκρητό θα μπορούσε να προσφέρει παρόμοιο αποτέλεσμα στη θεραπεία των αναπνευστικών ιών.

Παρά την έντονη κάλυψη των ειδήσεων και την ανησυχητική εξάπλωση της ασθένειας, η συμβουλή του ΠΟΥ να μην πανικοβληθεί έχει ουσία. Ο Bruce Aylward εξηγεί: “Οι άνθρωποι συνεχίζουν να λένε [οι περιπτώσεις είναι] η άκρη του παγόβουνου. Αλλά δεν μπορούσαμε να το βρούμε αυτό. Βρήκαμε ότι υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που είναι περιπτώσεις, πολλές στενές επαφές – αλλά όχι πολύ ασυμπτωματική κυκλοφορία αυτού του ιού στον μεγαλύτερο πληθυσμό. Και αυτό είναι διαφορετικό από τη γρίπη. […] “[1]

Πολλή από την ανησυχία γύρω από τον κοροναϊό προέρχεται από την αβεβαιότητα. Ωστόσο, είναι βέβαιο ότι μεγάλες ποσότητες νιτρικού οξειδίου απελευθερώνονται συνεχώς στους αεραγωγούς κατά τη διάρκεια της ρινικής αναπνοής και ότι το αέριο αυτό έχει βρεθεί ότι έχει σημαντικές αντιιικές λειτουργίες που αμύνονται εναντίον της αντιγραφής γριπώδων λοιμώξεων. Ο μηχανισμός του Covid-19 είναι ακόμα άγνωστος και θα ήταν ακραία η δήλωση ότι η ρινική αναπνοή θα σκοτώσει τον ιό. Ωστόσο, έχει αποδειχθεί επανειλημμένως ότι η ρινική αναπνοή οδηγεί σε καλύτερη γενική υγεία και είναι λογικό, δεδομένου ότι η πρωταρχική άμυνα στους αερομεταφερόμενους ιούς είναι στη μύτη και όχι στο στόμα, ότι η αναπνοή μέσω της μύτης μπορεί να υποστηρίξει τη φυσική αντίσταση του οργανισμού σε λοίμωξη.

Από τα τέλη Ιανουαρίου, οι ειδήσεις σχετικά με τον νέο κορονοϊό, την τελευταία ασθένεια που μοιάζει με το SARS, έχουν πληθύνει. Ο ιός εντοπίστηκε για πρώτη φορά στο Wuhan της Κίνας στις αρχές Δεκεμβρίου του 2019 και πλέον έχει εξαπλωθεί (ίσως εν μέρει λόγω μιας απόφασης των κινεζικών κυβερνητικών αρχών να καταστείλει τις ειδήσεις της ανακάλυψης του) σε περισσότερες από 80 χώρες.

Το Covid-19 έχει μολύνει πλέον περισσότερους από 288.000 ανθρώπους παγκοσμίως, εκ των οποίων σχεδόν 12.000 έχουν πεθάνει και περισσότεροι από 93.000 έχουν αναρρώσει[1]. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), ο παγκόσμιος ρυθμός θανάτων από την ασθένεια ανέρχεται σε 3,4%. Ο κορωνοϊός είναι πιο θανατηφόρος από την εποχιακή γρίπη, η οποία είναι θανατηφόρα σε περίπου 1 τοις εκατό των περιπτώσεων, αλλά ενώ ο ιός δεν μεταδίδεται τόσο εύκολα όσο η γρίπη, προκαλεί πιο σοβαρή ασθένεια.

Στις 4 Μαρτίου 2020, οι θάνατοι εκτός της Κίνας από το Covid-19 ξεπέρασαν για πρώτη φορά αυτούς μέσα στη χώρα[3] και ισχυρισμοί ότι ο ιός έχει μεταλλαχθεί σε τουλάχιστον δύο ξεχωριστά στελέχη έχει προσθέσει στην ανησυχία. Επιστήμονες από το Πεκίνο και τη Σαγκάη ανέφεραν ότι το 70% των ασθενών είχαν τώρα μια πιο επιθετική μορφή του ιού. Θεωρήθηκε ότι αυτό συνέβαλε πράγματι στην παρεμπόδιση της εξάπλωσης του, καθώς τα συμπτώματα αυτής της επιθετικής μορφής του ιού ήταν αρκετά σοβαρά για να οδηγήσουν τους περισσότερους πάσχοντες σε νοσηλεία[4]. Την ίδια ημέρα, η Γερμανία ανέφερε αύξηση κατά 22% στις περιπτώσεις κατά τη διάρκεια της νύχτας[2].

Πώς εξαπλώνεται ο ιός;

Όπως και άλλες λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος, ο ιός ταξιδεύει από άτομο σε άτομο σε σταγονίδια σωματικών υγρών όπως βλέννα ή σάλιο. Όταν ένα μολυσμένο άτομο φτερνίζεται ή βήχει, ο ιός διασπείρεται στον αέρα και στις γύρω επιφάνειες. Τα σταγονίδια από βήχα και φτέρνισμα μπορούν να ταξιδέψουν μερικά μέτρα και να παραμείνουν αιωρούμενα στον αέρα για 10 λεπτά[5], αυξάνοντας την πιθανότητα μόλυνσης για όποιον έρθει σε άμεση επαφή με ένα άρρωστο άτομο ή αγγίξει μια μολυσμένη επιφάνεια.

Το μεγαλύτερο ζήτημα εδώ είναι ότι επειδή το Covid-19 είναι ένας ολοκαίνουργιος ιός στους ανθρώπους, κανείς δεν έχει ανοσία σε αυτό, και αυτό αυξάνει τόσο τον παράγοντα φόβου όσο και τις πιθανότητες μόλυνσης. Ωστόσο, ο Bruce Ayleward, βοηθός γενικός διευθυντής του ΠΟΥ, εξηγεί ότι: «Ο πανικός και η υστερία δεν είναι κατάλληλοι». “Αυτή είναι μια ασθένεια που συμβαίνει στις περιπτώσεις και τις στενές επαφές τους”, λέει. “Δεν είναι κρυφός εχθρός που παραμονεύει πίσω από τους θάμνους. Οργανωθείτε, ενημερωθείτε και πράξτε. “[1]

Προληπτικά μέτρα

Πολλές από τις συμβουλές γύρω από τον κορονοϊό επικεντρώνονται σε πρακτικές υγιεινής, όπως το συχνό και σχολαστικό πλύσιμο των χεριών, την απομόνωση και το φτέρνισμα εσωτερικά του αγκώνα. Η χρήση μάσκας προσώπου έχει γίνει συνώνυμη με  εκδηλώσεις αυτού του τύπου, αλλά αυτή δεν θα σας εμποδίσει να αρρωστήσετε. Ενώ οι άνθρωποι που είναι ήδη άρρωστοι θα πρέπει να φορούν μάσκες για να αποφύγουν τη μετάδοση του ιού, οι περισσότερες μάσκες είναι πολύ χαλαρές για να είναι αποτελεσματικές και ακόμη και ιατρικών προδιαγραφών μάσκες μπορούν να προσφέρουν μια ψεύτικη αίσθηση ασφάλειας. Στις ΗΠΑ, ο γενικός χειρουργός του CDC προέτρεψε το κοινό να μην αγοράσει μάσκες, προειδοποιώντας ότι δεν θα βοηθήσει στην εξάπλωση της ασθένειας, αλλά θα αφαιρέσει ζωτικούς πόρους από τους επαγγελματίες υγείας[6].

Αναφορές:

  1. https://www.worldometers.info/coronavirus/
  2. Coronavirus IS a pandemic, Germany says after 22% spike in cases overnight as Poland becomes latest country to record a case and Iraq confirms first death
  3. Cruise Ship Held Off California Becomes New Focus of Concern
  4. TWO strains of the killer coronavirus are spreading around the world – and 70% of infected patients have caught the more aggressive and contagious type, study claims
  5. How does coronavirus spread and how can you protect yourself?
  6. How to Protect Yourself and Prepare for the Coronavirus
  7. Nitric Oxide Inhibits the Replication Cycle of Severe Acute Respiratory Syndrome Coronavirus
  8. Nasal nitric oxide in man [pdf]
  9. Dual effect of nitric oxide on SARS-CoV replication: viral RNA production and palmitoylation of the S protein are affected.
  10. Evidence for the cure of flu through nose breathing
  11. Nitric oxide and virus infection
  12. An Antiviral Mechanism of Nitric Oxide: Inhibition of a Viral Protease
  13. Role of nasal nitric oxide in the resolution of experimental rhinovirus infection
  14. Assessment of nasal and sinus nitric oxide output using single-breath humming exhalations
  15. Humming Greatly Increases Nasal Nitric Oxide
  16. Nitric Oxide in Health and Disease from the Point of View of the
    Otorhinolaryngologist
  17. Nitric oxide-related endothelial changes in breath-hold and scuba divers.
  18. Strong humming for one hour daily to terminate chronic rhinosinusitis in four days: a case report and hypothesis for action by stimulation of endogenous nasal nitric oxide production.
  19. Single-cell RNA-seq Data Analysis on the Receptor ACE2 Expression Reveals the Potential Risk of Different Human Organs Vulnerable to 2019-nCoV Infection
  20. peterattiamd #Covid Q&A Video #1
  21. Physiology of Nitric Oxide in the Respiratory System [pdf]
  22. Effect of Nitric Oxide on Lung Surfactant Secretion
  23. Considerations in the management of hypoxemic respiratory failure and persistent pulmonary hypertension in term and late preterm neonates

 

Το άρθρο είναι μετάφραση από τα αγγλικά της αρχικής δημοσίευσης της κλινικής Buteyko για τον κορονοϊό.